Proust, Marcel

Een schrijver met talent moet nog altijd alles zelf doen. Hij is niet veel verder dan Homerus.

    – Marcel Proust, Tegen Sainte-Beuve, vert. Marjan Hof

Tril je, dan is dat altijd voor jezelf, voor mensen van wie je houdt. Wanneer ons geluk niet meer in hun handen ligt, hoe kalm, hoe ongedwongen, hoe stoutmoedig zijn we dan in hun gezelschap!

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Je kunt niet veranderen, dat wil zeggen een ander worden, en blijven gehoorzamen aan de gevoelens van iemand die je niet meer bent.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Van alle opwekkingsmechanismen van liefde, van alle uitzaaiingsfactoren van de heilige kwaal, behoort die gierende onrust die soms over ons komt toch zeker tot de doeltreffendste.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Feiten dringen niet door tot de wereld waarin onze overtuigingen leven, ze hebben die niet voortgebracht en gooien ze niet omver.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Misschien krijgen de dingen om ons heen hun roerloosheid wel opgelegd door onze zekerheid dat zij het zijn en geen andere, door de roerloosheid van het denken waarmee we ze benaderen.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

De enige manier om de taal te verdedigen, is hem aan te vallen.

    – Marcel Proust, brief aan mevr. Straus, januari 1908, vert. M.d.H.

Een boek is een groot kerkhof, waar op de meeste graven de namen vervaagd en onleesbaar zijn.

    – Marcel Proust, Le Temps retrouvé, vert. M.d.H./R.H.

Hou je van iemand, dan hou je van niemand meer.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Elke lezer is tijdens het lezen de lezer van zijn eigen zelf. Het boek van de schrijver is niet meer dan een soort optisch instrument dat hij de lezer aanbiedt om hem te helpen waarnemen wat hij zonder dat boek misschien niet bij zichzelf zou hebben gezien.

    – Marcel Proust, Le Temps retrouvé, vert. M.d.H./R.H.

Hoe vaak offeren we een mogelijk geluk niet op aan de ongeduldige verwezenlijking van wat onmiddellijk voldoening geeft!

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Het mooiste beeld dat we van een kunstwerk bewaren is vaak het beeld dat oprijst boven de valse klanken die door ongeoefende vingers worden ontlokt aan een ontstemde piano.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Zoals een intelligente man niet bang is om door een andere intelligente man voor dom te worden versleten, zo vreest een elegante man niet dat zijn elegantie wordt miskend door een grote meneer, maar wel door een boerenkinkel.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Een mens kent zijn eigen geluk niet. Je bent nooit zo ongelukkig als je denkt.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Schoonheid is niet een soort volmaakte versie van wat we ons voorstellen, een soort abstracte vorm die we voor ogen hebben, maar integendeel een onmogelijk voorstelbare nieuwe vorm die de werkelijkheid ons aanreikt.

    – Marcel Proust, Tegen Sainte-Beuve, vert. Marjan Hof

Rond voor je mening uitkomen wordt door mensen tegen wie die mening gericht is steevast beschouwd als baatzucht en lafheid.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H/R.H.

Hoe persoonlijk we onze woorden ook proberen te maken, al schrijvend conformeren we ons niettemin aan bepaalde oude, collectieve gebruiken, en de gedachte om het uiterlijk te beschrijven van een ding dat een indruk bij ons teweegbrengt is misschien wel iets wat evengoed niet had kunnen bestaan als de beschaving een andere loop had genomen, net als het gebruik om vlees te bakken of kleren te dragen.

    – Marcel Proust, Tegen Sainte-Beuve, vert. Marjan Hof

De plicht en de taak van een schrijver zijn die van een vertaler.

    – Marcel Proust, Le Temps retrouvé, vert. Marjan Hof

De bedwelmendste aller liefdesromans, de dienstregeling van de spoorwegen.

    – Marcel Proust, Swanns kant op, vert. M.d.H./R.H.

Je kunt de taal alleen verdedigen door hem aan te vallen.

    – Marcel Proust, brief aan mevrouw Strauss, 6 november 1908, vert. M.d.H.

Een kind wordt niet verrijkt door een boek met kinderachtigheden.

    – Marcel Proust, Tegen Sainte-Beuve, vert. Marjan Hof

Als je over een boek spreekt, is het haast even stompzinnig om te zeggen ‘Het is heel intelligent gedaan’ als ‘Hij hield veel van zijn moeder’.

    – Marcel Proust, Tegen Sainte-Beuve, vert. Marjan Hof

Boeken zijn het werk van de eenzaamheid en kinderen van de stilte. Kinderen van de stilte behoren niets gemeen te hebben met kinderen van het spreken.

    – Marcel Proust, Tegen Sainte-Beuve, vert. Marjan Hof

Mooie vrouwen laten we over aan mannen zonder verbeelding.

    – Marcel Proust, Albertine disparue, vert. R.H.

Het is niet moeilijk de weg in looppas af te leggen als je voor je vertrek alle schatten die je moest meebrengen in de rivier hebt gegooid.

    – Marcel Proust, Tegen Sainte-Beuve, vert. Marjan Hof